Poganami są wszyscy, którzy potakują życiu, dla których Bóg jest wyrazem na wielkie Tak, potwierdzające wszystkie rzeczy. [Nietzsche]
Dusza i płynność wszechrzeczy
Karty podstawowe
Heraklit
| [85] Dla dusz śmierć to stanie się wodą, dla wody śmierć to .stanie się ziemią; z ziemi zaś woda powstaje, a z wody dusza. | ψυχῇσιν θάνατος ὕδωρ γενέσθαι, ὕδατι δὲ θάνατος γῆν γενέσθαι, ἐκ γῆς δὲ ὕδωρ γίνεται, ἐξ ὕδατος δὲ ψυχή | B36 DK |
| [86] Dla dusz to rozkosz lub śmierć stać się wilgotnymi. | ψυχῇσι φάναι τέρψιν ἢ θάνατον ὑγρῇσι γενέσθαι | B77 DK |
| [87] Człowiek, gdy upije się, prowadzony jest przez nieletniego chłopca i zataczając: się nie wie, dokąd idzie, mając zmoczoną duszę. | ἀνὴρ ὁκόταν μεθυσθῇ, ἄγεται ὑπὸ παιδὸς ἀνήϐου σφαλλόμενος, οὐκ ἐπαΐων ὅκη βαίνει, ὑγρήντὴν ψυχὴς ἔχων. | B117 DK |
| [88] Blask światła: sucha dusza, najmędrsza i najlepsza. | αυγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη καὶ ἀρίστη | B118 DK |
| [89] Granic duszy odnaleźć nie można, przemierzając całą drogę: tak głęboki zawiera logos. | ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο πᾶσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν· οὕτω βαθὺν λόγον ἔχει | B45 DK |
| [90] Dusza zawiera logos powiększający siebie samego. | ψυχῆς ἐστι λόγος ἑαυτὸν αὔξων | B115 DK |
| [91] Śmiercią jest to wszystko, co na jawie widzimy, a co w uśpieniu, jest snem. | θάνατός ἐστιν ὁκόσα ἐγερθέντες ὁρέομεν, ὁκόσα δὲ εὕδοντες ὕπνος. | B21 DK |
| [92] Człowiek w nocy światło sobie zapala umierając, gdy oczy mu gasną; żywy zaś styka się ze zmarłym we śnie, a na jawie styka się ze śpiącym. | ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνῃ φάος ἅπτεται ἑαυτῷ [ἀποθανὼν] ἀποσβεσθεὶς ὄψεις, ζῶν δὲ ἅπτεται τεθνεῶτος εὔδων, [ἀποσβεσθεὶς ὄψεις], ἐγρηγορὼς ἅπτεται εὕδοντος | B26 DK |
| [93] Śpiący są wytwórcami i współwytwórcami zdarzeń w świecie. | τοὺς καθεύδοντας ἐργάτας εἶναι καὶ συνεργοὺς τῶν ἐν τῷ κόσμῳ γινομένων | B75 DK |
| [94] Na wstępujących do tych samych rzek napływają coraz to inne i inne wody; także dusze ulatniają się z ciał wilgotnych. | ποταμοῖσι τοῖσιν αὐτοῖσιν ἐμβαίνουσιν ἕτερα καὶ ἕτερα ὕδατα ἐπιρρεῖ | B12 DK |
| [95] Do tych samych rzek wstępujemy i nie wstępujemy; jesteśmy i nie jesteśmy. | ποταμοῖς τοῖς αὐτοῖς ἐμϐαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμϐαίνομεν, εἶμέν τε καὶ οὐκ εἶμέν.) | B49a DK |
| [96] Do tej samej rzeki nie można wejść dwukrotnie (ani dwakroć uchwycić śmiertelnej substancji w stanie trwałym, gdyż ona) rozprasza się i znów zespala, łączy i rozdziela, przychodzi i odchodzi. | [ποταμῷ γὰρ οὐκ ἔστιν εμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ καθ' Ἡράκλειτον οὐδὲ θνητῆς οὐσίας δὶς ἅψασθαι κατὰ ἕξιν [τῆς αὐτῆς]· ἀλλ' ὀξύτητι καὶ τάχει μεταβολῆς] σκίδνησι καὶ πάλιν συνάγει [(μᾶλλον δὲ οὐδὲ πάλιν οὐδ' ὕστερον, ἀλλ' ἅμα)] συνίσταται καὶ ἀπολείπει καὶ πρόσεισι καὶ ἄπεισι | B91 DK |
| [97] Wszystko przemija i nic nie pozostaje. | Πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει. | A6 DK |
| [98] Wszystko płynie | Πάντα ῥεῖ | Conche 1 |
