Logos a ludzka niewiedza

You voted 3. Total votes: 3757

Heraklit

[1] Z tym logosem będącym zawsze nieobeznani są ludzie i przedtem, zanim go usłyszą, i wysłuchawszy pierwszy raz. Wszelkie bowiem rzeczy stają się według tego logosu, a oni podobni są do nieświadomych, doświadczając nawet słów i dzieł takich, jakie ja wykładam, zgodnie z naturą rozróżniając wszystko i tłumacząc, jak występuje. Przed innymi znów ludźmi ukryte jest to, co czynią na jawie, jak też zapominają o wszystkim, co śnili. (τοῦ δὲ) λόγου τοῦδ' ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ (πάντων) κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει. τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα ἐγερθέντες ποιοῦσιν, ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται B1 DK
[2] Niepojętni słuchając są podobni do głuchych. Świadczy o nich powiedzenie: będąc tu są nieobecni. ἀξύνετοιἀκούσαντεςκωφοῖσιν ἐοίκασι· φάτις αὐτοῖσιν μαρτυρεῖ παρ’εόντας ἀπεῖναι. B34 DK
[3] Wysłuchać nie potrafią ani wypowiedzieć się. ἀπίστους εἶναί τινας ἐπιστύφων Ἡ. φησιν· ἀκοῦσαι οὐκ ἐπιστάμενοι οὐδ' εἰπεῖν. B19 DK
[4] Nie rozmyśla bowiem wielu ludzi o tych rzeczach, z którymi się styka, ani też ucząc się ich nie rozpoznaje, zawierzając własnym mniemaniom. οὐ γὰρ φρονέουσι τοιαῦτα (οἱ) πολλοί, ὁκόσοι ἐγκυρεῦσιν, οὐδὲ μαθόντες γινώσκουσιν, ἑωυτοῖσι δὲ δοκέουσι. B17 DK
[5] Te ludzkie mniemania to zabawy dzieci. πόσῳ δὴ οὖν βέλτιον Ἡ. παίδων ἀθύρματα νενόμικεν εἶναι τὰ ἀνθρώπινα δοξάσματα. B70 DK
[6] Toteż podążyć należy za tym, co wspólne, czyli powszechne. Logos jest bowiem powszechny, a wielu ludzi żyje, jakby miało swój własny rozsądek. διὸ δεῖ ἕπεσθαι τῷ (ξυνῷ, τουτέστι τῷ) κοινῷ· ξυνὸς γὰρ ὁ κοινός. τοῦ λόγου δὲ ἐόντος ξυνοῦ ζώουσιν οἱ πολλοὶ ὡς ἰδίαν ἔχοντες φρόνησιν. B2 DK
[7] Zapominają, którędy droga prowadzi... Z czym wciąż najbardziej obcu;'ą (logosem wszystko ogarniającym), z tym nie są zgodni, a rzeczy, z którymi na co dzień się stykają, te dla nich wydają się obce... Nie należy tak postę-. pować i mówić, jakbyśmy byli w uśpieniu... Nie należy też tak jak dzieci rodziców (czyli bezmyślnie), jak nas nauczono. μεμνῆσθαι δὲ καὶ τοῦ ἐπιλανθανομένου ᾗ ἡ ὁδὸς ἄγει. ᾧ μάλιστα διηνεκῶς ὁμιλοῦσι λόγῳ τῷ τὰ ὅλα διοικοῦντι, τούτῳ διὰφέρονται, καὶ οἷς καθ΄ ἡμέραν ἐγκυροῦσι, ταῦτα αὐτοῖς ξένα φαίνεται. οὐ δεῖ ὥσπερ καθεύδοντας ποιεῖν καὶ λέγειν· καὶ γὰρ καὶ τότε δοκοῦμεν ποιεῖν καὶ λέγειν. οὐ δεῖ (ὡς) παῖδας τοκεών, ὧν τοῦτ᾿ ἔστι κατὰ ψιλόν· καθότι παρειλήφαμεν. B71-74 DK
[8] Dla czuwających świat jest jeden i wspólny, u śpiących- natomiast przemienia się we własny dla każdego. ὁ Ἡ. φησι τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ κοινὸν κόσμον εἶναι, τῶν δὲ κοιμωμένων ἕκαστον εἰς ἴδιον ἀποστρέφεσθαι. B89 DK
[9] Głupi człowiek przy każdej wypowiedzi (logos) lubi czuć obawę. βλὰξ ἄνθρωπος ἐπὶ παντὶ λόγῳ ἐπτοῆσθαι φιλεῖ. B87 DK
[10] Psy bowiem szczekają na tego, kogo nie znają. κύνες γὰρ καὶ βαΰζουσινὃν, ἂν μὴ γινώσκωσι. B97 DK