Ogólna budowa rytuału starogreckiego

Total votes: 4657

Eremites Plato

Brak dokładnych danych na temat starożytnych praktyk religijnych często zmusza rekonstrukcjonistów do tworzenia własnych rytuałów obchodu świąt we współczesnych czasach. Zgodnie z podstawową dla rekonstrukcjonizmu zasadą dbałości o historyczne szczegóły należy rytuał taki jak najbardziej zbliżyć do oryginału. Dlatego istotne wydaje się najpierw przestudiowanie samego znaczenia danego święta w starożytności (zob. Święta helleńskie), a następnie odtworzenie go w zgodzie z przestawionym poniżej schematem (częściowo na podstawie moich własnych doświadczeń, a więc to współczesna innowacja). Pamiętać należy, iż jest to tylko bardzo pobieżny opis i służy tylko jako wstęp do tworzenia współczesnych wersji rytuałów starogreckich.

1. Ablucja (oczyszczenie)

Starożytni Grecy wierzyli, że przed rozpoczęciem świąt albo przed złożeniem ofiary należy najpierw oczyścić się z trosk codziennego życia. Na greckich amforach i w greckich wierszach znajdujemy obrazy takiej rytualnej kąpieli. Typowo rytuał odbywał się w domu wiernego lub nad rzeką. Wierny polewa się wodą stojąc w rzece (lub balii z wodą, jeśli ma to miejsce w domu) i prosi bogów o oczyszczenie go z miasma – rytualnego brudu.

2. Inwokacja

Właściwy rytuał odbywa się zazwyczaj przed ołtarzem danego bóstwa, w domu wiernego lub na łonie przyrody, np. w lesie. W dzisiejszych czasach w praktyce oznacza to rozpalenie rytualnego ogniska. Poświęcenie ognia polega na lekkim skropieniu go wodą. Można teraz zapalić też kadzidło.

Teraz należy unieść ręce (zob. ogólna budowa modlitwy) i rozpocząć inwokację:

Niech odejdą wszyscy, którzy nieczyści są wobec bogów! Słysz moje modły, [tu imię bóstwa z jego epitetami lub przywołaniem dziedzin, którym patronuje] i spójrz na mnie przychylnym wzrokiem!

(Akúson ten proseuchén mu kai me blépson ex eúnoias)

3. Hymnodia

Hymnodia składa się z opowiedzenia mitu na temat bóstwa, któremu poświęcony jest rytuał, lub recytacji bądź odczytania hymnu (sekcję tę można pominąć w przypadku rytuałów specjalnych).

„Uciszcie się i wysłuchajcie hymnu [mitu] o …”

4. Libacja (płynna ofiara z wina)

Libacja polega na złożeniu danemu bóstwu ofiary z wina. Typowo wygląda to w ten sposób, że kapłan prowadzący rytuał podnosi do góry puchar wina, wzywając imienia danego bóstwa. Następnie upija łyk wina, a jeśli rytuał odbywa się w grupie, puchar krąży wśród uczestników, z których każdy robi to samo. Kapłan wylewa resztę wina na ziemię.

„Przyjmij sponde – płynną ofiarę z wina, którą składam dziś Tobie.”

(Hypolabé ten spondén, hén soi thýo témeron)

5. Złożenie ofiary

Niektóre święta wymagają też złożenia ofiary. Należy oddzielić część jadła przeznaczoną dla bogów i wrzucić ją do ognia.

„Przyjmij!”

(Hypolabe!)

6. Uczta

Na zakończenie odbywa się uczta z udziałem uczestników (i bogów).

„Uczcijmy teraz bogów ucztą!”

(Hypó tu sympósiu latréuomen nýn tus theús!)


Tekst pochodzi z niedziałającej już pierwszej polskiej strony hellenistycznej - Eremia