Dusza i płynność wszechrzeczy

Total votes: 4261

Heraklit

[85] Dla dusz śmierć to stanie się wodą, dla wody śmierć to .stanie się ziemią; z ziemi zaś woda powstaje, a z wody dusza. ψυχῇσιν θάνατος ὕδωρ γενέσθαι, ὕδατι δὲ θάνατος γῆν γενέσθαι, ἐκ γῆς δὲ ὕδωρ γίνεται, ἐξ ὕδατος δὲ ψυχή B36 DK
[86] Dla dusz to rozkosz lub śmierć stać się wilgotnymi. ψυχῇσι φάναι τέρψιν ἢ θάνατον ὑγρῇσι γενέσθαι B77 DK
[87] Człowiek, gdy upije się, prowadzony jest przez nieletniego chłopca i zataczając: się nie wie, dokąd idzie, mając zmoczoną duszę. ἀνὴρ ὁκόταν μεθυσθῇ, ἄγεται ὑπὸ παιδὸς ἀνήϐου σφαλλόμενος, οὐκ ἐπαΐων ὅκη βαίνει, ὑγρήντὴν ψυχὴς ἔχων. B117 DK
[88] Blask światła: sucha dusza, najmędrsza i najlepsza. αυγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη καὶ ἀρίστη B118 DK
[89] Granic duszy odnaleźć nie można, przemierzając całą drogę: tak głęboki zawiera logos. ψυχῆς πείρατα ἰὼν οὐκ ἂν ἐξεύροιο πᾶσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν· οὕτω βαθὺν λόγον ἔχει B45 DK
[90] Dusza zawiera logos powiększający siebie samego. ψυχῆς ἐστι λόγος ἑαυτὸν αὔξων B115 DK
[91] Śmiercią jest to wszystko, co na jawie widzimy, a co w uśpieniu, jest snem. θάνατός ἐστιν ὁκόσα ἐγερθέντες ὁρέομεν, ὁκόσα δὲ εὕδοντες ὕπνος. B21 DK
[92] Człowiek w nocy światło sobie zapala umierając, gdy oczy mu gasną; żywy zaś styka się ze zmarłym we śnie, a na jawie styka się ze śpiącym. ἄνθρωπος ἐν εὐφρόνῃ φάος ἅπτεται ἑαυτῷ [ἀποθανὼν] ἀποσβεσθεὶς ὄψεις, ζῶν δὲ ἅπτεται τεθνεῶτος εὔδων, [ἀποσβεσθεὶς ὄψεις], ἐγρηγορὼς ἅπτεται εὕδοντος B26 DK
[93] Śpiący są wytwórcami i współwytwórcami zdarzeń w świecie. τοὺς καθεύδοντας ἐργάτας εἶναι καὶ συνεργοὺς τῶν ἐν τῷ κόσμῳ γινομένων B75 DK
[94] Na wstępujących do tych samych rzek napływają coraz to inne i inne wody; także dusze ulatniają się z ciał wilgotnych. ποταμοῖσι τοῖσιν αὐτοῖσιν ἐμβαίνουσιν ἕτερα καὶ ἕτερα ὕδατα ἐπιρρεῖ B12 DK
[95] Do tych samych rzek wstępujemy i nie wstępujemy; jesteśmy i nie jesteśmy. ποταμοῖς τοῖς αὐτοῖς ἐμϐαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμϐαίνομεν, εἶμέν τε καὶ οὐκ εἶμέν.) B49a DK
[96] Do tej samej rzeki nie można wejść dwukrotnie (ani dwakroć uchwycić śmiertelnej substancji w stanie trwałym, gdyż ona) rozprasza się i znów zespala, łączy i rozdziela, przychodzi i odchodzi. [ποταμῷ γὰρ οὐκ ἔστιν εμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ καθ' Ἡράκλειτον οὐδὲ θνητῆς οὐσίας δὶς ἅψασθαι κατὰ ἕξιν [τῆς αὐτῆς]· ἀλλ' ὀξύτητι καὶ τάχει μεταβολῆς] σκίδνησι καὶ πάλιν συνάγει [(μᾶλλον δὲ οὐδὲ πάλιν οὐδ' ὕστερον, ἀλλ' ἅμα)] συνίσταται καὶ ἀπολείπει καὶ πρόσεισι καὶ ἄπεισι B91 DK
[97] Wszystko przemija i nic nie pozostaje. Πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει. A6 DK
[98] Wszystko płynie Πάντα ῥεῖ Conche 1