Światotwórczy ogień i jego przemiany

Total votes: 4575

Heraklit

[63] Z rzeczy rozrzuconych przypadkiem najpiękniejszy porządek (kosmos). σάρμα εἰκῇ κεχυμένον ὁ κάλλιστος, φησὶν Ἡράκλειτος, [ὁ] κόσμος B124 DK
[64| Tego kosmosu, jednego dla wszystkich, nie sprawił ani żaden z bogów ani ludzi, lecz był on zawsze i jest i będzie wiecznie żyjącym ogniem, rozpalającym się w miarę i w miarę gasnącym. κόσμον (τόνδε), τὸν αὐτὸν ἁπάντων, οὔτε τις θεῶν, οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ' ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ ἀείζωον, ἁπτόμενον μέτρα καὶ ἀποσϐεννύμενον μέτρα. B30 DK
[65] Z przemiany ognia jest wszystko i ogień jest ze wszystkiego, jak ze złota towary, a z towarów złoto. πυρός τε ἀνταμοιϐὴ τὰ πάντα καὶ πῦρ ἁπάντων ὅκωσπερ χρυσοῦ χρήματα καὶ χρημάτων χρυσός. B90 DK
[66] Przemiany ognia: najpierw morze, z morza po połowie ziemia, po połowie błyskawica (prester). Ziemia na morze rozpuszcza się i osiąga ono wymiar w tym samym stosunku, jaki był przedtem, zanim powstała ziemia. πυρὸς τροπαὶ πρῶτον θάλασσα, θαλάσσης δὲ τὸ μὲν ἥμισυ γῆ, τὸ δὲ ἥμισυ πρηστήρ ... θάλασσα διαχέεται καὶ μετρέεται εἰς τὸν αὐτὸν λόγον ὁκοῖος πρόσθεν ἦν ἢ γενέσθαι γῆ B31 DK
[67] Śmiercią ziemi jest powstanie wody, śmiercią wody powstanie powiedzą, a powietrza — ognia, i na odwrót. ὅτι γῆς θάνατος ὕδωρ γενέσθαι καὶ ὕδατος θάνατος ἀέρα γενέσθαι καὶ ἀέρος πῦρ καὶ ἔμπαλιν.] B76 DK
[68] Ogień przybywszy wszystko rozsądzi i zabierze. κόρος. πάντα γάρ, φησί, τὸ πῦρ ἐπελθὸν κρινεῖ καὶ καταλήψεται B66 DK
[69] Nad wszystkim przewodzi piorun. τὰ δὲ πάντα οἰακίζει κεραυνός B64 DK
[70] Ogień jest potrzebą i zbytkiem. καλεῖ δὲ αὐτὸ χρησμοσύνην καὶ κόρον B65 DK
[71] Zimne nagrzewa się, gorące oziębia, wilgotne wysycha, suche wilgotnieje. τὰ ψυχρὰ θέρεται, θερμὸν ψύχεται, ὑγρὸν αὐαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται B126 DK
[72] Nieśmiertelni śmiertelni, śmiertelni nieśmiertelni; żyjący śmiercią tych, umarli życiem tamtych. ἀθάνατοι θνητοί, θνητοὶ ἀθάντατοι, ζῶντες τὸν ἐκείνων θάνατον, τὸν δὲ ἐκείνων βίον τεθνεῶτες B62 DK
[73] Tym samym jest żywy i zmarły, wzbudzony i uśpiony, młody i stary. Ci bowiem przemieniając się są tamtymi, a tamci znów przemieniając się są tymi. ταὐτό τ΄ ἔνι ζῶν καὶ τεθνηκὸς καὶ [τὸ] ἐγρηγορὸς καὶ τὸ καθεῦδον καὶ νέον καὶ γηραιόν· τάδε γὰρ μετὰπεσόντα ἐκεῖνά ἐστι κἀκεῖνα πάλιν μεταπεσόντα ταῦτα. B88 DK
[74] Również kykeon (napój jęczmienny) rozkłada się nie wymieszany. καὶ ὁ κυκεὼν διίσταται (μὴ) κινούμενος. B125 DK
[75] Każdy płaz ma cząstkę ziemi (ten gen nemetai). πᾶν γὰρ ἑρπετὸν πληγῇ νέμεται, B11 DK
[76] Słońce ma wielkość ludzkiej stopy. περὶ μεγέθους ἡλίου] εὖρος ποδὸς ἀνθρωπείου. B3 DK
[77] Słońce nie przekroczy swych granic. A jeśli to uczyni, odnajdą je Erynie, służebnice Dike (Sprawiedliwości). Ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερϐήσεται [τὰ] μέτρα· εἰ δὲ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν. B94 DK
[78] Gdyby Słońca nie było, mimo innych gwiazd, byłaby noc. εἰ μὴ ἥλιος ἦν, (ἕνεκα τῶν ἄλλων ἄστρων) εὐφρόνη [ἄν] ἦν. B99 DK
[79] Słońce jest nowe każdego dnia. ὁ ἥλιος ... καθάπερ ὁ Ἡράκλειτός φησι, νέος ἐφ' ἡμέρῃ ἐστίν B6 DK
[80] Wschodu i Zachodu granice to Niedźwiedzica i naprzeciw Niedźwiedzicy Stróż promiennego Zeusa. ἠοῦς καὶ ἑσπέρας τέρματα ἡ ἄρκτος καί ἀντίον τῆς ἄρκτου οὖρος αἰθρίου Διός B120 DK
[81] Pory roku, które wszystko przynoszą. περιόδους· ὧν ὁ ἥλιος ἐπιστάτης ὢν καὶ σκοπὸς ὁρίζειν καὶ βραϐεύειν καὶ ἀναδεικνύναι καὶ ἀναφαίνειν μεταϐολὰς καὶ ὥρας αἳ πάντα φέρουσι καθ΄ Ἡράκλειτον κτλ. B100 DK
[82]... lat trzydzieści to jedno pokolenie; po takim upływie czasu ten, kto się narodził, obdarza rodzica spłodzonym przez siebie potomkiem. οἱ μὲν "ἡβώντος" ἀναγινώσκοντες (apud Hesiod. fr. 163 Goettling) ἔτη τριάκοντα ποιοῦσι τὴν γενεὰν καθ' Ἡράκλειτον· ἐν ᾧ χρόνῳ γεννῶντα παρέχει τὸν ἐξ αὐτοῦ γεγεννημένον ὁ γεννήσας. A19a DK
[83] Jest to możliwe, aby człowiek w trzydziestym roku życia został dziadkiem. Ex homine in tricennio potest avus haberi A19b DK
[84] Wielki Rok składa się z 10 800 lat słonecznych.   A13 DK