Poganami są wszyscy, którzy potakują życiu, dla których Bóg jest wyrazem na wielkie Tak, potwierdzające wszystkie rzeczy. [Nietzsche]
Maksymy Deflickie albo przykazania siedmiu mędrców
Fragmenty etyczne, Demokryt
Kriton, Platon (fragment)
Etyka nikomachejska Arystoteles (fragmenty)
Encheiridion Epiktet
Rozmyślania, Marek Aureliusz
Większość współczesnych religii nie jest w stanie się obyć bez jakiejś listy "bożych przykazań" mających mówić czego dany bóg oczekuje od swoich wyznawców. Stanowią one dość prostą drogę do sztywnego określania "co wolno a czego nie wolno" robić oraz kontroli wyznawców. Przecież z żadnym takim przykazaniem nie można dyskutować bo pochodzi ono od samego Boga, a jeśli ktoś się sprzeciwia słowu Boga to oczywiście... historia mówi nam co się dalej dzieje.
Swaróg jest jednym z najważniejszych bóstw słowiańskiego panteonu, bogiem słońca i nieba oraz patronem kowalstwa. Według XII-wiecznej ruskiej opowieści to właśnie on przekazał ludziom kleszcze kowalskie, umożliwiając wykuwanie żelaznych narzędzi i broni.
Dionizos jest najmłodszym Bogiem w gronie Jaśniejących. Z jego przybyciem wiąże się powstanie szeregu dylematów. Pierwszy jest czysto akademicki: skoro już wcześniej było Dwunastu Bogów, to co teraz? Niektórzy teologowie rozwiązywali ten problem w ten sposób, że jedno z Bóstw opuszczało Olimp by dać miejsce nowemu Bogu, najczęściej była to Hestia. Z pojawieniem się tego Boga wiążą się też jednak dylematy powazniejsze, bo moralne. Z tych to względów niektórzy (jak mityczni Likurg czy Pantheus) nie chcieli pogodzić się z obecnością tak kontrowersyjnego Boga w szacownym gronie Olimpijczyków.
Zeus stał się pierwszy, Zeus Gromowładny ostatnim;
Zeus głową, Zeus środkiem, przezeń wszystko ustanowione;
Zeus fundamentem ziemi i gwiaździstego nieba;
Zeus mężem, nieśmiertelną kobietą jest Zeus;
Zeus wszystkiego oddechem, nieugaszonego ognia potęgą;
Zeus mórz fundamentem, słońcem i księżycem Zeus;
Zeus królem, Panem wszystkiego Zeus Gromowładny.
Ukrywszy wszystkie rzeczy, znowu na światło szczęśliwe
z serca czystego wydaje, dokonując dziwów.
przeł. Antoni Paciorek, w: Arystoteles, O świecie, 401a
Kiedy przybliża się kosz, wołajcie, niewiasty, z radości;
„Witaj, Demetro, dawczyni życia i zbóż w obfitości!" .
Kiedy przybliża się kosz, rzucajcie z ziemi spojrzenia,
Z dachu nie patrzcie, niegodne, nie patrzcie też z wyniesienia,
Dzieci czy też mężatki, czy panny z bujnymi włosami,
W chwili, gdy postem wyschnięte usta zwilżamy ślinami.
Gwiazda wieczorna wyjrzała zza chmur (czy znów wnet przybędzie?) .
Gwiazda wieczorna, która jedynie Demetrę — gdy wszędzie
Śladu szukała córeczki porwanej bez wieści — skłoniła
Artemidę opiewam, bo tak pieśniarzowi wypada.
Jej polowanie i łuk przyjemność sprawia nie lada,
Ją myśliwych orszaki i górskie bawią wycieczki.
Zacznę od tego, jak kiedyś, w wieku maleńkiej dzieweczki,
Siedząc na ojca kolanach tak szczebiotała do niego:
„Daj mi, ojcze kochany, dotrzymać panieństwa wiecznego,
Daj mi rozgłos tak wielki, bym nim przewyższyła i Feba,
Daj mi strzały i łuk. — Chwileczkę, tatusiu. Nie trzeba
Ani kołczanu, ni łuku; Cyklopi ukują mi strzały,
Oni sporządzą też łuk misternie wygięty, wspaniały.
W chwili ofiary dla Zeusa czyż lepszy temat wynika,
Niźli sławić wielkiego, wiecznego władzy sternika,
Boga samego, tytanów pogromcę, sędziego na niebie?
Zeusie, jestem w rozterce, jak sławić wypada mi ciebie:
Jak lykiejskiego czy diktejskiego? Wszak toczą się spory.
Zeusie, jedni stwierdzają, żeś rodem z idajskiej jest góry,
Drudzy, żeś rodem z Arkadii. Którzy więc, Ojcze, skłamali?
„Znani są kłamcy na Krecie". Toć oni grób usypali
Jak Ci zapewne wiadomo Asatru to religia starająca się odtworzyć wierzenia dawnych germanów, w szczególności zaś mieszkańców Skandynawii zwanych wikingami. Od kilku lat obserwuje się wzmożone zainteresowanie tą ścieżką pogaństwa. Powstaje coraz więcej kindredów, garth. W szeregach wikińskich hirdów witają ludzie czczący Odyna, Thora, Tyra i innych Bogów Północy. Asatru jest religią, która w odróżnieniu od chrześcijaństwa nie posiada żadnych ustalonych form rytuałów. Wszystko opiera się na przekazach pisanych, pochodzących z terenów Skandynawii, lub rzadziej kontynentalnej Europy.
Asatru jest politeistyczną religią rekonstrukcjonistyczną opierająca się na przedchrześcijańskich wierzeniach ludów germańskich. Rekonstrukcjonistyczna dlatego, ze nie ma realnej ciągłości przekazu – jest za to historyczna - o ile możemy w ten sposób określić przekaz zawarty w źródłach pisanych, w czasach gdy chrześcijaństwo oficjalnie wyparło Förn Sidr czyli Stary Zwyczaj, jak czasami jest również nazywane Asatru.
We współczesnym świecie, wśród wielu osób rozpowszechniony jest pogląd, iż poganie, a zwłaszcza Asatryjczycy i inni rekonstrukcjoniści opierający swe wierzenia na mitologiach, wierzą bezpośrednio w to, co jest w nich zawarte wyobrażając sobie dla przykładu to, iż nasi Bogowie siedzą gdzieś tam, na chmurkach kilka kilometrów nad ziemią... Nieporozumienia te wynikają z wielu różnych czynników takich jak sprowadzanie przez wieki mitów jedynie do roli bajkowych opowieści czy też utrwalanie stereotypu poganina-dzikusa modlącego się do drewnianych posągów.
Był osobistym posłańcem króla Bogów Zeusa, stąd jest to Bóg heroldów, dyplomacji, przynoszący pokój, a także umiejętności, które są w tych dziedzinach niezmiernie przydatne: języka, sztuki wymowy, przekonywania, erystyki, elokwencji. Bóg uczt i bankietów. Jest również Bogiem pisma, uczenia się i pamięci. Nauczał również astronomii.
Bóg wyroczni i proroctwa. Opiekun muzyki i poezji. Jako łucznik mógł zesłać mór czy zarazę, a z drugiej strony był patronem sztuki uzdrawiania. Był również opiekunem młodzieży.
O narodzinach na wyspie Delos.
O zabiciu węża Pythona, który strzegł sanktuarium wyroczni w Delfach.
O zabiciu giganta Tityosa, który usiłował porwać Leto – matkę Boga.
Bogini polowania, dziczy i dzikich zwierząt. Ogniska w lesie są pod jej opieką, jak również jeziora i źródła. Stąd też rybołówstwo należy do jej dziedzin. Jest panią dróg i przystani. Wiąże się ją ze świtem i mrozem.
O ty, święta i wieczna rodzaju człowieczego opiekunko,
ty, co swą szczodrą opieką śmiertelnych zawsze otaczasz
i słodkie matki współczucie masz dla niedoli nieszczęśliwych!
Nie masz dnia ani nocy, ani nawet chwili najdrobniejszej,
która by twych dobrodziejstw była próżna.
Ty ludzi na lądach i morzach osłaniasz,
burze ich życia zażegnywasz i dłoń im zbawczą podajesz,
tę dłoń, którą rozplątujesz wątki przez Los nierozwikłalnie - zdawałoby się - poplątane,
którą uciszasz huragany, jakie naszczuwa Dola,
Nimf towarzyszu i Bakcha! Ciebie przepiękna Dione
Lasom za bóstwo bogatym dała, i ciebie zielony
Tazos i Lesbos przesławny słucha, lidyjski cię wielbi
Kraj siedmiorzeczny, świątynię w twojej ci wznosi Hypepie!
Usłysz mnie, o stróżu Bakchusa, usłysz, o Dryjad rozkoszy,
Dopuść do siebie me trwożne modły! Nie krwią tu przynoszę
Serce splamione, na święte przybytki ręki też wrogiej
Nie podnosiłem bezecnie, lecz nędzą złamany, ubogi,
Zgrzeszyłem. Ale nie całym zła dopuściłem się ciałem.
Tu nubigenas, inuicte, bimembris
Hylaeumque Pholumque manu, tu Cresia mactas
prodigia et uastum Nemeae sub rupe leonem.
te Stygii tremuere lacus, te ianitor Orci
ossa super recubans antro semesa cruento;
nec te ullae facies, non terruit ipse Typhoeus
arduus arma tenens; non te rationis egentem
Lernaeus turba capitum circumstetit anguis.
salue, uera Iouis proles, decus addite diuis,
et nos et tua dexter adi pede sacra secundo.
Eneida, VIII, 293-303
Copyright © 2023,
