Poganami są wszyscy, którzy potakują życiu, dla których Bóg jest wyrazem na wielkie Tak, potwierdzające wszystkie rzeczy. [Nietzsche]
Światotwórczy ogień i jego przemiany
Karty podstawowe
Heraklit
| [63] Z rzeczy rozrzuconych przypadkiem najpiękniejszy porządek (kosmos). | σάρμα εἰκῇ κεχυμένον ὁ κάλλιστος, φησὶν Ἡράκλειτος, [ὁ] κόσμος | B124 DK |
| [64| Tego kosmosu, jednego dla wszystkich, nie sprawił ani żaden z bogów ani ludzi, lecz był on zawsze i jest i będzie wiecznie żyjącym ogniem, rozpalającym się w miarę i w miarę gasnącym. | κόσμον (τόνδε), τὸν αὐτὸν ἁπάντων, οὔτε τις θεῶν, οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ' ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ ἀείζωον, ἁπτόμενον μέτρα καὶ ἀποσϐεννύμενον μέτρα. | B30 DK |
| [65] Z przemiany ognia jest wszystko i ogień jest ze wszystkiego, jak ze złota towary, a z towarów złoto. | πυρός τε ἀνταμοιϐὴ τὰ πάντα καὶ πῦρ ἁπάντων ὅκωσπερ χρυσοῦ χρήματα καὶ χρημάτων χρυσός. | B90 DK |
| [66] Przemiany ognia: najpierw morze, z morza po połowie ziemia, po połowie błyskawica (prester). Ziemia na morze rozpuszcza się i osiąga ono wymiar w tym samym stosunku, jaki był przedtem, zanim powstała ziemia. | πυρὸς τροπαὶ πρῶτον θάλασσα, θαλάσσης δὲ τὸ μὲν ἥμισυ γῆ, τὸ δὲ ἥμισυ πρηστήρ ... θάλασσα διαχέεται καὶ μετρέεται εἰς τὸν αὐτὸν λόγον ὁκοῖος πρόσθεν ἦν ἢ γενέσθαι γῆ | B31 DK |
| [67] Śmiercią ziemi jest powstanie wody, śmiercią wody powstanie powiedzą, a powietrza — ognia, i na odwrót. | ὅτι γῆς θάνατος ὕδωρ γενέσθαι καὶ ὕδατος θάνατος ἀέρα γενέσθαι καὶ ἀέρος πῦρ καὶ ἔμπαλιν.] | B76 DK |
| [68] Ogień przybywszy wszystko rozsądzi i zabierze. | κόρος. πάντα γάρ, φησί, τὸ πῦρ ἐπελθὸν κρινεῖ καὶ καταλήψεται | B66 DK |
| [69] Nad wszystkim przewodzi piorun. | τὰ δὲ πάντα οἰακίζει κεραυνός | B64 DK |
| [70] Ogień jest potrzebą i zbytkiem. | καλεῖ δὲ αὐτὸ χρησμοσύνην καὶ κόρον | B65 DK |
| [71] Zimne nagrzewa się, gorące oziębia, wilgotne wysycha, suche wilgotnieje. | τὰ ψυχρὰ θέρεται, θερμὸν ψύχεται, ὑγρὸν αὐαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται | B126 DK |
| [72] Nieśmiertelni śmiertelni, śmiertelni nieśmiertelni; żyjący śmiercią tych, umarli życiem tamtych. | ἀθάνατοι θνητοί, θνητοὶ ἀθάντατοι, ζῶντες τὸν ἐκείνων θάνατον, τὸν δὲ ἐκείνων βίον τεθνεῶτες | B62 DK |
| [73] Tym samym jest żywy i zmarły, wzbudzony i uśpiony, młody i stary. Ci bowiem przemieniając się są tamtymi, a tamci znów przemieniając się są tymi. | ταὐτό τ΄ ἔνι ζῶν καὶ τεθνηκὸς καὶ [τὸ] ἐγρηγορὸς καὶ τὸ καθεῦδον καὶ νέον καὶ γηραιόν· τάδε γὰρ μετὰπεσόντα ἐκεῖνά ἐστι κἀκεῖνα πάλιν μεταπεσόντα ταῦτα. | B88 DK |
| [74] Również kykeon (napój jęczmienny) rozkłada się nie wymieszany. | καὶ ὁ κυκεὼν διίσταται (μὴ) κινούμενος. | B125 DK |
| [75] Każdy płaz ma cząstkę ziemi (ten gen nemetai). | πᾶν γὰρ ἑρπετὸν πληγῇ νέμεται, | B11 DK |
| [76] Słońce ma wielkość ludzkiej stopy. | περὶ μεγέθους ἡλίου] εὖρος ποδὸς ἀνθρωπείου. | B3 DK |
| [77] Słońce nie przekroczy swych granic. A jeśli to uczyni, odnajdą je Erynie, służebnice Dike (Sprawiedliwości). | Ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερϐήσεται [τὰ] μέτρα· εἰ δὲ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν. | B94 DK |
| [78] Gdyby Słońca nie było, mimo innych gwiazd, byłaby noc. | εἰ μὴ ἥλιος ἦν, (ἕνεκα τῶν ἄλλων ἄστρων) εὐφρόνη [ἄν] ἦν. | B99 DK |
| [79] Słońce jest nowe każdego dnia. | ὁ ἥλιος ... καθάπερ ὁ Ἡράκλειτός φησι, νέος ἐφ' ἡμέρῃ ἐστίν | B6 DK |
| [80] Wschodu i Zachodu granice to Niedźwiedzica i naprzeciw Niedźwiedzicy Stróż promiennego Zeusa. | ἠοῦς καὶ ἑσπέρας τέρματα ἡ ἄρκτος καί ἀντίον τῆς ἄρκτου οὖρος αἰθρίου Διός | B120 DK |
| [81] Pory roku, które wszystko przynoszą. | περιόδους· ὧν ὁ ἥλιος ἐπιστάτης ὢν καὶ σκοπὸς ὁρίζειν καὶ βραϐεύειν καὶ ἀναδεικνύναι καὶ ἀναφαίνειν μεταϐολὰς καὶ ὥρας αἳ πάντα φέρουσι καθ΄ Ἡράκλειτον κτλ. | B100 DK |
| [82]... lat trzydzieści to jedno pokolenie; po takim upływie czasu ten, kto się narodził, obdarza rodzica spłodzonym przez siebie potomkiem. | οἱ μὲν "ἡβώντος" ἀναγινώσκοντες (apud Hesiod. fr. 163 Goettling) ἔτη τριάκοντα ποιοῦσι τὴν γενεὰν καθ' Ἡράκλειτον· ἐν ᾧ χρόνῳ γεννῶντα παρέχει τὸν ἐξ αὐτοῦ γεγεννημένον ὁ γεννήσας. | A19a DK |
| [83] Jest to możliwe, aby człowiek w trzydziestym roku życia został dziadkiem. | Ex homine in tricennio potest avus haberi | A19b DK |
| [84] Wielki Rok składa się z 10 800 lat słonecznych. | A13 DK |
