Skirophorion

Total votes: 3980

Oribasios

 

Arrhephoria (τὰ ἀρρηφόρια)

święto na cześć Ateny (Arretophoria)

Najmłodsze Atenki, w wieku od 7 do 11 lat, brały także udział w święcie zwanym Arreforia, jako tak zwane arrefory, niosące tajemne dary, które składały w grocie w ogrodach Afrodyty.

Źródło: L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu.


Cztery dziewczęta, między siódmym a jedenastym rokiem życia były wybierane przez króla-archona z najbardziej szanowanych rodzin. Dwie z nich nadzorowały tkanie świętego peplos Ateny, które zaczęło się ostatniego dnia Pyanepsion. Pozostałe dwie miały nieść tajemnicze i święte naczynia bogiń. Te ostatnie pozostawały przez cały rok na Akropolu albo na Partenonie czy w przyległych budynkach, a kiedy święto się rozpoczęło, kapłanki Bogiń umieszczały naczytnia nad ich głowami, podczas gdy ich zawartość nie była znana ani im, ani kapłankom. Zstępowały z nimi do groty Afrodyty w ogrodach. Tam składały święte naczynia i zanosiły z powrotem coś innego, co było zakryte i niewiadome dla nich. Gdy te dziewczęta zostały zwolnione, wybierano inne by zajęły ich miejsce na Akropolu. Dziewczęta nosiły białe szaty otoczone złetem, które zostawiały Boginiom.

Źródło: Smith, Dictionary of Greek and Roman Antiquities


Rytuał ten przywołuje mit o córkach Kekropsa, pierwszego króla Attyki.

Atena przyjęła od Bogini Ziemi dziecię imieniem Erichtonios, którego ojcem był Hefajstos, i chciała wychować je w tajemnicy, aby inni bogowie niczego sie nie dowiedzieli. Złożyła chłopca do zamykanego okrągłego koszyka - prawdopodobnie takiego, jakiego używano podczas misteriów; koszyka, z którego - możemy to zobaczyć na wielu obrazach - wypełza wąż. Później mówiono również, iż Atena urodziła węża. Opowiadano to w taki sposób, iż Atena włożyła Erichtoniosa do skrzyni [...]. Zamknięty pojemnik przekazała pod straż trzem córkom Kekropsa, surowo zabraniając im podnosić wieko. Kiedy odeszła, dziewczęta - przede wszystkim Aglauros - zaczęła zżerać ciekawość. Powiadają o niej całkiem jednoznacznie, że to właśnie ona otworzyła kosz. Poza nią winna była jeszcze ta czy inna siostra. Aglauros oraz ta druga poznały tajenicę, którą również przedstawiają na różne sposoby. Mówią zatem, że w środku był wąż lub dziecko strzeżone przez węża czy zgoła dwa węże; albo dziecko z nóżkami w kształcie węża. Winne dziewczynki postradały zmysły i skoczyły ze skały.

Kerenyi, Mitologia Greków, s.106-107

 

Skira

święto na cześć Ateny, Posejdona, Apollona i Demeter.

Skira, zwana też Skiroforią, obchodzono w czasie, gdy ścinano i młócono kłody. Kapłanka Ateny, kapłan Posejdona i kapłan Jeliosa udawali się do Skiron, miejscu poświęconym Demeter, Korze, Atenie Skirias i Posejdonowi Ojcu, odkąd Ateny i Eleuzis się pojednały. Atena i Posejdon reprezentowały życie miejskie, a Demeter i Kora rolnicze; Helios zaświadcza ich przysiędze. Wedle tradycji Skiry były pierwszym miejscem dzie miał miejsce siew. Podczas procesji nad głowami kapłanów i kapłanek niesiono wielki biały baldahim, zwany skiron.

Skirophoria było świętowane głównie przez kobiety (tak jak mężczyźni dominowali w miejskich Dionizjach). Aby zapewnić urodzaj powstrzymywały się tego dnia od stosunków i aż do końca dnia jadły czosnek, aby trzymać mężczyzn z dala. Wrzucały rówineż w charakterze ofiary do megar - świętych grot Demeter - ciastka w kształcie węży, fallusów i prosiaków. Stawały się one Thesmoi "rzeczami złożonymi dole - były usuwane w czasie Tesmoforiów. Ceremonia ta przywołuje pasterza świń Eubouleusa, który pilnował swych świń, kiedy została porwana Persefona.

Mężczyźni ścigali się niosąc gałązki winogron od sanktuarium Dionizosa do świątyni Ateny Skirias. Zwyciężca otrzymywał Pentaploa (Pięciokątny? puchar), zawierający wino, miód, ser, trochę ziaren i oliwę z oliwek. Tylko jemu było wolno podzielić napój z Boginią, której spełniał libację, za którą ona obdarzało błogosławieństwem te właśnie potrawy w tym roku.

Źródło:www


Bouphonia (τὰ βουφόνια)

święto na cześć Zeus Poleiusa (opiekuna miasta)

Była to szczególna forma ofiary z wołu. Na ołtarzu Zeusa na Akropolu wysypywano jęczmień zmieszany z pszenicą, albo wykładano placuszki wypieczone z mieszanej mąki. Przygotowywano nóż i yopór do zabicia zwierzęcia, a wybrane dziewczęta (hydrophoroi) przynosiły wodę do obmycia tych narzędzi. Po naostrzeniu dawano je dwóm ofiarnikom, których zadaniem było uśmiercenie ofiary. Czynność zabijania rozdzielona ty była wyraźnie między dwie osoby, z których każda mogła być uznana za odpowiedzialną za śmierć zwierzęcia. Do ołtarza podprowadzano wołu, który, oczywiście sięgał po ziarno rozrzucone na ołtarzu i zaczynał je jeść. Było to ze strony zwierzęcia oczywiste wykroczenie - ziarno na ołtarzu należało już do kategorii hiera i nie wolno go było spożywać, bo należało do boga. W tym momencie jeden z dwóch mageiroi (gr. rzeźnik, ofiarnik) powalał wołu ciosem topora i natychmiast uciekał. Drugi mageiros przecinał gardło ofiary nożem i też uciekał. Pozostali uczestnicy obrzędu przystępowali do kolejnych czynności: zdjęcie skóry, podział mięsa, spalenie kości na ołtarzu. Wreszcie następowała biesiada.

Czynnością zupełnie wyjątkową i niezrozumiałą już w V w. było w wypadku tego obrzędu wypychanie skóry zabitego zwierzęcia tak, by otrzymać znów postać wołu łudząco przypominającego żywego. Wypchane zwierzę zaprzęgano do pługa tak, jakby było ono żywe i imitowano czynność orki. Całośc tego dziwnego rytu kończył proces, w którym usiłowano ustalić winnego zabójstwa zwierzęcia. jako pierwsze odpowiadały hydrophoroi, bo przyniosły wode do obmycia narzedzi mordu, uznawano je jednak za niewinne a one same wskazywały następnego winnego - tego z ofiarników, który naostrzył nóż i topór. Z kolei ów oskarżał innego - tego, który te narzędzia wręczył dwóm mageiroi. Ciąg oskarżeń dochodził do nich obu, ale i tu okazywało się, że ludzie są niewinni - zawiniły narzędzia. Trybunał pod przewodnictwem archonta basileusa orzekał ostatecznie winę noża. Przedmiot ten skazywano na usunięcie - wrzucano go do morza.

Źródło: W. Langauer, Religijność starożytnych Greków.

Jest jedna legenda związana z tym świętym. Pomiędzy prawami danymi Ateńczykom przez Triptolemusa trzy były szczególine znaczące: „Szanuj swych starszych”, „Czcij Bogów ofiarami pierwszych owoców” i „nie krzywdź pracujących zwierząt”, czyli zatrudnionych w rolnictwie. Pierwszym, który wykroczył przeciw temu ostatniemu zakazowi była osoba o imieniu Thaulon, która w czasie święta na cześć Ζεὺς Πολιεύς, zauważył młodego wołu jedzącego święte πόπανον na ołtarzu, wziął topór i zabił przestępcę. Święto przebłagania (βουφόνια), ustanowione dla pokuty za ten niezawiniony występek stało się zwyczajem również później.

Źródło: www